تعریف کودکان منزوی و عوامل آن

 

 

 در تعریف کودکان منزوی می¬توان گفت کودکانی هستند که از سنین جوانی به دور از انسان‌های دیگر زندگی کرده و تجربه شرکت در محیط‌های شلوغ و پر سروصدا رو ندارند و همیشه این ترس با آن‌ها همراه است که شرکت در محافل اجتماعی باعث سرخوردگی و گوشه گیری آن‌ها می¬شود لذا در چنین محافل و یا مجالسی تا حد امکان شرکت نمی‌¬کنند و یا کمتر شرکت می¬کنند. این کودکان در مقایسه با کودکان عادی، دچار بیماری راشیت هستند که ناهنجاری¬های شدیدی را تحمل می¬کنند. این دسته از کودکان غالباً فاقد دوست بوده و این امر می¬تواند آن‌ها را در معرض خطر ابتلا به افسردگی قرار دهد.

کودکان منزوی در مقایسه با کودکان اجتماعی در معرض خطر قابل توجهی از سلامتی در بزرگ‌سالی هستند. مطالعات در مورد کودکان منزوی به دنبال بزرگ‌سالی نشان می¬دهد که انزوای اجتماعی تأثیرات مضر و مداومی را بر سلامت آن‌ها داشته و نشان داده که این عامل سلامت روانی و اجتماعی کودکان در بزرگ‌سالی افزایش می¬دهد. از سوی دیگر تنهایی و انزوا می¬تواند سلامت جسمی کودکان را هم به خطر بیندازد‌. مثلاً در مواردی دیده شده که کودکان منزوی چون از سایر هم سن و سالان خود طرد شدند به این امر مبتلا شده¬اند. یکی از ویژگی‌های کودکان گوشه گیر، عدم توانایی در برقراری ارتباطات، یا عملکرد اجتماعی در جامعه می¬باشد؛ که به دلایل مختلف این کودکان از همه تعاملات دور بوده و مهارت¬های لازم برای برقراری ارتباط مؤثر با دوستان و عزیزان خود را آموزش نمی¬بینند.

 

 

 

در واقع رفتار اجتماعی شامل چگونگی تأثیر گذاری افکار، احساسات و چگونگی رفتار با اطرافیان است؛ که ایجاد رفتار اجتماعی برای رفاه انسان از اهمیت فراوانی برخوردار بوده است. تجربه نشان داده است که رفتار اجتماعی و درگیر شدن در تعاملات اجتماعی، در رشد کودکان منزوی به شدت تأثیر گذار است و موجب سلامت روحی و جسمی و رشد آن می¬شود. به عنوان مثال کودکان منزوی در اجتماع تمایل دارند که از تحصیل در مقاطع بالاتر خودداری کنند؛ که این امر موجب می‌شود در بزرگ‌سالی دچار استرس و اضطراب‌های مزمن و حاد شوند که بسیار خطرناک است. در واقع فرار آن‌ها از جامعه به نوعی ضرر محسوب می¬شود چرا که از نمی‌توانند در مکان‌های اجتماعی، برای شغل و غیره ورود کنند.

 

 

 

 

 

 

 

 

اگر فردی نتواند سطح لازم ارتباط و رفتار اجتماعی را تجربه کند می¬تواند گوشه گیری و انزوا را بچشد. در واقع رفتار اجتماعی برای حفظ سلامتی بسیار مهم است؛ و در کودکان گوشه گیر در بیشتر موارد این امر موجب تنهایی و انزوا آن‌ها شده که این به تنهایی با سطوح بالاتری از استرس همراه است.

عملکرد اصلی پاسخ به استرس در کودکان منزوی محافظت از بدن در برابر محیط است. وقتی فردی منزوی می¬شود از آنجایی که این امر در کارکرد زندگی او نقش دارد، موجب می¬شود بدن وضعیت را تهدید تلقی کند؛ که در طول زمان واکنش به استرس باعث شده مغز چندین هورمون استرس آزاد کند تا بدن را از خطر محافظت کند. ترشح این هورمون‌ها لازم است تا فرد منزوی نسبت به عامل استرس فعلی واکنش نشان دهد و در برابر آسیب‌های احتمالی مقاومت کند؛ و از سوی دیگر ثابت شده است چون بدن نمی¬تواند این هورمون های استرس را رها کند در نتیجه موجب شده این افراد را برای مدت نامحدودی از موقعیت های استرس زا محافظت کند. در همین راستا این امر یعنی واکنش استرس فعال طی یک دوره طولانی باعث افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی، فشار خون بالا، بیماری های عفونی وخیم و در نهایت مرگ‌ و میر در کودکان منزوی می¬شود. این عوامل فیزیولوژیک در افراد منزوی که مستعد ابتلا به استرس هستند در طول زمان و طی بزرگ‌سالی افزایش پیدا می¬کند؛ بنابراین استرس زیاد به عنوان تهدیدی در نظر گرفته می‌شود که سلامت کودک منزوی اجتماعی را نه تنها در سال های اولیه زندگی بلکه در بزرگ‌سالی افزایش می¬دهد.

کودکان گوشه گیر در بزرگ‌سالی بیشتر در معرض خطر مشکل سلامتی هستند. علاوه بر این یکی از ویژگی های کودکان گوشه گیر، دوری از اجتماع و روابط کم آنان می باشد؛ که در این گونه موارد مطالعات نشان داده فقدان روابط اجتماعی بر توسعه ساختار مغز

 

 

تأثیر منفی می¬گذارد؛ و باعث اختلال و کاهش عملکرد می¬شود. محققان در مغز کودکان منزوی سلول‌هایی را پیدا کردند تحت عنوان الیگودندرسیت ها که نقص هایی در زنجیره ارتباطی این افراد ایجاد می¬کند که این سلول ها ارتباط عصبی به نورون در قشر جلوی مغز را مختل کرده و موجب کاهش کارکرد مغز می¬شود؛ که اگر رشد این سلول ها و نواحی مغز مختل شود باعث آسیب به نواحی مغزی این کودکان می شود.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 یکی از ویژگی های دیگر کودکان گوشه گیر طرد شدن از جامعه می¬باشد. در واقع انزوا نه تنها به عملکردهای فیزیولوژی بدن آسیب می¬رساند بلکه به پیشرفت سلول‌های پشتیبان سیستم عصبی هم آسیب وارد کرده که این امر هم در عملکرد شناختی کودکان منزوی اثر گذار است. مطالعات نشان داده است حمایت اجتماعی در کودکان گوشه گیر به شدت با احساس تسلط و توانایی مقابله با موقعیت های استرس زا همراه است و هم چنین به شدت با افزایش کیفیت زندگی هم همراه بوده است؛ که با افزایش میزان تعامل و حمایت اجتماعی، کودکانی که انزوای اجتماعی را تجربه می¬کنند از آسیب های احتمالی بیماری فیزیولوژیک، اختلال شناختی و احساس تنهایی خودداری کرده و عدم حمایت نتایج معکوس را به دنبال دارد.