ماما کیست و چه وظایفی دارد؟

 

یک ماما یک متخصص بهداشت حرفه ای است که به طور گسترده ای به عنوان یک متخصص آموزش دیده در نظر گرفته می شود که به زنان در بارداری ، زایمان و دوره پس از زایمان کمک می کند و تاریخچه ای به قدمت تاریخ بشریت دارد. از نظر لغوی کلمه "ماما" به معنای "با زن" است. نقش ماما متنوع است و شامل حمایت از زنان و خانواده های آنها، ارائه اطلاعاتی در مورد نحوه حفظ حاملگی سالم و انجام معاینات بالینی است بنابراین چنانچه نوزادان را دوست دارید و از انجام کارهای نوزادان لذت می برید شغل مامایی برای تیپ شخصیت شما مناسب است.

شغل مامایی یک حرفه مجزا است و عنوان "ماما" با قانون حمایت می شود. این بدان معناست که "ماما" فقط می تواند توسط کسانی که دارای مدرک تحصیلی در مامایی هستند، مورد استفاده قرار می گیرد و در شورای پرستاری و مامایی ثبت شده باشد. در ایران فقط خانم ها می توانند وارد این رشته شده و در مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد مامایی و مشاوره مامایی تحصیل کنند. فارغ التحصیلان دوره کارشناسی ارشد می توانند در رشته بهداشت باروری نیز در سطح دکتری ادامه تحصیل دهند. شغل مامایی از لحاظ تاریخی حرفه زنان بوده است، اما تعداد انگشت شماری از ماماهای مرد در سطح جهان وجود دارد. به طور کلی محدودیت های سنی و جنسیتی در دنیا وجود ندارد و هر کسی می تواند به عنوان ماما تمرین کند به‌ شرط اینکه آموزش های مورد نیاز و مناسب را دیده باشد.

زنانی که ماماها را برای زمان زایمان خود انتخاب می کنند معمولاً مداخله پزشکی کمی می خواهند و در دوران بارداری عوارضی نداشته اند. از آنجا که تولد دو قلوها پیچیده تر از به دنیا آوردن یک نوزاد است، بسیاری از پزشکان استفاده از ماما را توصیه نمی کنند مگر اینکه تحت نظارت مستقیم پزشک باشند.

شغل مامایی شامل آموزش بهداشت و ارائه خدمات بهداشتی و مامایی گسترده به جامعه زنان در سنین باروری، مشاوره و راهنمایی خانواده در مورد بهداشت ازدواج و بهداشت نسل، مسائل دوران بارداری و بعد از زایمان، انجام کلیه مراقبت های دوران بارداری، انجام زایمان و مراقبت های بعد از زایمان و مراقبت نوزاد در بیمارستان ها و منازل و یا مراکز زایمانی دیگر، تشخیص زودرس بیماری های دوران بارداری و پی بردن به موارد غیر طبیعی در مادر و جنین و نوزاد و شیرخوار، کمک گرفتن از پزشک در موارد لزوم و انجام فوریت های مامایی در صورت عدم دسترسی به پزشک در مواقع اورژانس، تشخیص بیماری های زنان و ارجاع به پزشک متخصص در صورت لزوم و پیشگیری از امراض زنان و تنظیم خانواده را در بر می‌گیرد و یکی از زیر مجموعه‌های علوم پزشکی محسوب می شود.

 

در انتخاب شغل عوامل مختلفی از جمله ویژگی های شخصیتی، ارزش ها، علایق، مهارت ها، شرایط خانوادگی، شرایط جامعه و ... برای هر فرد باید در نظر گرفته شوند. با توجه به اینکه یک ماما باید در هر لحظه با مادران باردار در ارتباط بوده و به آن ها حس آرامش را القا کند، باید از مهارت های ارتباطی و رفتاری ویژه‌ای برخوردار باشد. یک ماما در عین اینکه از اعتماد به نفس  بالایی برخوردار باشد باید بتواند آرامش خود را حفظ کرده و در شرایط سخت به درستی با مادران باردار برخورد کند. با توجه به این توضیحات یک مامای خوب باید از ویژگی های زیر برخوردار باشد:

- عشق و علاقه زیاد به نوزاد و کودکان و انجام کارهای مرتبط به نوزادان

- توانایی ارتباط برقرار کردن با افراد مختلف

- توانایی حفظ آرامش و اعتماد به نفس در همه شرایط بخصوص شرایط سخت

- توانایی تصمیم گیری در شرایط سخت و مشکل مانند زمان زایمان

- دارای قدرت کار تیمی

- قدرت فیزیکی و فکری در هنگام مواجهه با مشکلات

- دانش استفاده از دستگاه های پزشکی مرتبط با شغل مامایی

طی تحقیقاتی که صورت گرفته افرادی که دارای ویژگی های قید شده هستند غالبا برای شغل مامایی معرفی شده و از رضایت شغلی بیشتری برخوردارند.

 

دوران زایمان برای برخی افراد راحت و بدون دردسر و طبق روال طبیعی و برای برخی دیگر با مشکلات بسیاری همراه است. در هر دو صورت ماما قبل از بارداری، در طول دوران بارداری، هنگام زایمان و پس از زایمان مراقبت های لازم را از مادران می کند. بطور کلی  حفظ سلامت مادران و نوزادان وظیفه اصلی هر مامایی است.

- یکی ماما باید آشنایی کامل با تغذیه مناسب در دوران بارداری داشته باشد و توصیه های لازم را به مادران باردار انجام دهد.

- قبل از تولد ماما باید توضیحات لازم را در ارتباط با زایمان طبیعی و سزارین و مزایا و معایب هر یک به مادران باردار ارائه نماید تا مادران در زمان زایمان شناخت کاملی داشته باشند.

- حفظ سلامت مادر و کودک در زمان بارداری از وظایف ماما قبل از تولد نوزاد است.

- بررسی لحظه به لحظه وضعیت مادر و جنین و کنترل نوزاد طی زایمان طبیعی

- غالبا زایمان طبیعی با کمک ماما انجام می شود. 

- چنانچه ماما طی روال زایمان با مشکلی مواجه شود ماما باید سریعا با پزشک تماس بگیرد.

- بعد از تولد تغذیه و حمام کردن نوزاد جزو وظایف ماما می باشد.

- راهنمایی و مشاوره زنان و دختران در خصوص بهداشت شخصی

- راهنمایی زوجین در تنظیم خانواده

- انجام معاینات اولیه زنان در موارد اولیه و در صورت نیاز ارجاع به پزشک متخصص