در صورتی که مردی نتواند زنی را که دارای توانایی فرزند آوری است را باردار کند، یعنی نابارور است. از بین کل مشکلات ناباروری، ناباروری مردان 40 تا 50 درصد را تشکیل می دهد. این مشکل تقریباً ۷٪ از مردان را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد.
ناباروری در مردان چگونه رخ می دهد؟
ناباروری در مردها با دلایل زیادی اتفاق می افتد که به برخی از مهم ترین آن ها اشاره می کنیم:
1. تولید کم اسپرم
2. عملکرد غیر طبیعی اسپرم
3. عدم وجود اسپرم در منی
در ادامه به شایع ترین علائم و علت های ناباروری مردان می پردازیم.
شایع ترین علت های نا باروری در مردان
1. واریکوسل
واریکوسل به معنای متورم و یا واریسی شدن سیاهرگ های کیسۀ بیضه یا اسکروتوم می باشد. واریکوسل با افزایش دمای بیضه ها ممکن است بر تولید اسپرم تأثیر منفی بگذارد. این مشکل در اغلب مردان هیچ نشانه ایی ندارد، اما برخی در ناحیۀ کیسۀ بیضه خود احساس درد می کنند. این درد که ممکن است به صورت متمرکز و یا پراکنده باشد، بیشتر پس از نشستن، ایستادن یا ورزش کردن به مدت طولانی خود را نشان می دهد.
2. مشکلات انزال مردان
انسداد مجرای انزال مانع از رسیدن اسپرم به مایع انزال می شود. انسداد یا آسیب دیدن اندامی که اسپرم را از بیضه ها خارج یا اسپرم را به مجاری انزال هدایت می‌کند باعث می‌شود اسپرم در مایع منی وجود نداشته باشد. برخی مردان نیز به انزال پس گرد دچار هستند.
انزال پس گرد به زمانی گفته می شود که مایع منی به جای خارج شدن از آلت تناسلی هنگام انزال ، وارد مثانه می‌شود ، به دلیل این که ماهیچۀ موجود در دهانۀ مثانه به درستی عمل نمی کند. عفونت، آسیب، مشکلات نورولوژیک، دیابت، نقص‌های مادرزادی یا وازکتومی می توانند باعث بروز مشکلاتی در انزال شوند.
3. تعداد و کیفیت اسپرم‌ها
از دیگر علت های ناباروری در مردان می توان به تعداد و کیفیت اسپرم‌ها اشاره کرد. کم بودن تعداد اسپرم‌ها در مایع منی ، کم تحرکی یا غیرطبیعی بودن شکل اسپرم‌ها می توانند از دلایل عدم بارورسازی تخمک باشند.
مشکلات مربوط به تولید یا کیفیت اسپرم ممکن است به خاطر بیماری یا صدمه دیدن اندام‌های ادراری یا تناسلی، عدم تعادل هورمونی، تب یا قرار گرفتن در معرض گرمای شدید، استفاده از برخی مواد مخدر و برخی اختلالات ژنتیکی اتفاق بیفتد. این مشکل هیچ علائم خاصی ندارد و پزشک با انجام آزمایش آنالیز اسپرم می تواند آن را تشخیص دهد.
4. درمان سرطان
شیمی درمانی و اشعه درمانی می توانند باعث ناهنجاری اسپرم ها و یا عقیم شدن بشوند.
5. هایپرپرولاکتینمی ( بالا بودن پرولاکتین)
هایپرپرولاکتینمی می تواند مانع ترشح هورمون آزاد کننده گنادوتروپین شود که منجر به پایین آمدن هورمون جسم زرد، سطح تستسترون و هورمون محرک فولیکولی می شود.
6. عفونت
ابتلا به اوریون پس از بلوغ و خصوصا بیماری های مقاربتی مانند سوزاک و کلامیدیا می تواند باعث ناباروری مردان بشوند. علاوه بر این ها عفونت های مکرر همچون پروستاتیت می تواند باعث کاهش تعداد و میزان تحرک اسپرم ها شود.
علائم ناباروری مرد
برخی نشانه هایی که به تشخیص مشکل ناباروری در مرد کمک می کنند :
• مشکل در عملکرد طبیعی جنسی
• اجاکولیشن ( حجم کم منی )
• اختلال در نعوظ
• کاهش میل جنسی
• وجود درد ، توده یا ورم در بیضه ها
• عفونت های تنفسی برگشت پذیر
• کاهش موهای بدن یا صورت
• رشد غیر طبیعی سینه (ژنیکوماستی)
• مشکلات وابسته به حس بویایی
• ناهنجاری های کروموزومی یا هورمونی
• تعداد کم اسپرم ها ( کمتر از 15 میلیون اسپرم در هر میلی متر از منی و یا تعداد کمتر از 39 میلیون در هر بار انزال )
تشخیص ناباروری مردان :
1. تحلیل منی
این نوع آزمایش برای تشخیص مقدار و کیفیت اسپرم ضروری می باشد.
2. تست خون
عدم تعادل هورمونی یکی از دلایل اصلی ناباروری است که با تست خون بررسی می شود.
3.آزمایش تصویر برداری
گاهی دلیل ناباروری آناتومیک می باشد ، به همین دلیل با آزمایش تصویر برداری چک می کنند که مشکلی وجود نداشته باشد.
4. آزمایش ادرار پس از انزال
برای بررسی وجود اسپرم در نمونه ادرار از این آزمایش استفاده می کند و تعیین می کند که بعد از انزال ، منی به مثانه باز می گردد یا خیر (به این اتفاق پس زده شدن انزال می گویند.)
5. سونوگرافی اسکروتوم
برای تشخیص بیماری واریکوسل در بیضه ها از این آزمایش استفاده می شود و در آن از یک طول موج با فرکانس بالا برای تصویر سازی استفاده می شود.
6. سونوگرافی ترانس رکتال
در سونوگرافی پروستات ( ترانس رکتال) تصویری از غده پروستات یک مرد و بافت اطراف آن گرفته می شود.
7.بیوپسی بیضه
در این آزمایش با استفاده از یک سوزن از بیضه نمونه گیری می کنند، تا متوجه شوند تولید اسپرم در بدن طبیعی است یا خیر.
8. آزمایش ژنتیک
تست ژنتیک ناهنجاری های تکه تکه شدن DNA، نقص کروموزومی و بیماری های ژنتیکی را مشخص می کند.
درمان ناباروری در مردان
1. جراحی
اگر ناباروری به علت شرایط واریکوسل یا بسته بودن لوله های خروج اسپرم باشد، پزشک ترجیح می دهد برای درمان دست به جراحی بزند.
2.درمان عفونت ها
برای درمان عفونت در سیستم تناسلی آنتی بیوتیک را تجویز می کنند.
3. درمان هورمونی
ممکن است پزشک از داروهای عدم تعادل هورمون یا درمان جایگزینی هورمونی استفاده کند.
مطالعه مطلب مرتبط: ناباروری زنان
نتیجه گیری
امروزه و با پیشرفت علوم، در صورت اقدام به موقع و انتخاب روش درمانی مناسب، می توان شانس باروری اکثر مردانی که مشکل ناباروری دارند را افزایش داد.