بارداری خارج از رحم چیست؟

بارداری خارج از رحم نوعی از حاملگی است که طی آن تخم لقاح یافته در جایی غیر از رحم لانه گزینی می کند. در روند بارداری از زمانی که تخم لقاح می یابد تا وقتی که نوزاد متولد می شود بایستی یکسری مراحل طی شود تا این دوره به صورت صحیح و کامل انجام بپذیرد. مرحله بسیار مهم که نقش زیادی را در زنده ماندن جنین ایفا می کند جایگزینی صحیح تخم لقاح یافته است. 

 

تخم بارور شده برای این که بتواند مراحل رشد خود را به درستی تکمیل کند نیاز است که در یک مکانی قرار بگیرد و به رشد خود ادامه دهد. بدین منظور از تخمدان شروع به حرکت می کند و پس از گذشتن از لوله های رحمی خود را به سمت رحم می رساند و بر روی دیواره حفره آن می چسبد. در این چنین حالتی تخم توانسته به درستی قرار بگیرد و یقینا به طور طبیعی به رشد خود تا پایان مرحله ادامه می دهد. اما در بارداری خارج از رحمی بنا به دلایلی تخم نمی تواند خود را به داخل رحم برساند بلکه در درون همان لوله های رحمی، حفره شکم و یا گردن رحم می ماند و رشد خود را در آن جا آغاز می کند. و در آزمایشات مربوط به بارداری، فرد از نظر طبیعی باردار است اما در حقیقت تخم در جای صحیح خود قرار نداشته است. این نوع از بارداری ها که غیر طبیعی بوده در بیشتر موارد سبب عدم رشد و در نهایت مرگ جنین می شود. 

یکی از مهمترین عوامل ایجاد کننده بارداری خارج از رحمی، تنگی لوله های رحمی می باشند. گاهی اوقات لوله های رحمی بر اثر عواملی همچون عفونت، عوامل هورمونی، اختلالات ژنتیکی، نقص ها و یا جراحی های شکمی دچار چسبندگی می شوند که سبب می شود تخم بارور شده نتواند به راحتی خود را به رحم برساند که در نتیجه سبب بروز حاملگی های غیر طبیعی می شود. سایر عواملی که سبب ایجاد بارداری خارج از رحمی می شوند می توان اشاره ای به موارد زیر نمود:

• داشتن سابقه حاملگی خارج از رحمی

• مصرف دارو های باروری و یا استفاده از روش های باروری

• سن بیشتر از 35 سالگی

• سابقه سقط جنین

• سابقه آندومتریوز

• سیگار کشیدن

• اختلالات ساختاری در لوله های فالوپی

• سابقه بیماری های منتقله از راه جنسی همانند کلامیدیا

• استفاده از آ یو دی

• بستن یک یا هر دو لوله های رحمی

• و سایر عوامل

آنچه که به آن ها اشاره شده از مهمترین ترین عوامل مستعد کننده حاملگی های غیر طبیعی است که می تواند برای زنان باردار اتفاق بیفتد. 

 

بر اساس تحقیقات به عمل آمده حدود 10 درصد از افرادی که دچار حاملگی غیر طبیعی می شوند اصلا علائمی بروز نمی دهند. و یا در برخی موارد با علائم بیماری هایی همچون آپاندیسیت، عفونت های ادراری، پیچ خوردگی تخمدان سقط های مکرر و خود به خودی اشتباه گرفته می شود. گاهی درد هایی همچون قاعدگی دارد و گاهی هم درد و خونریزی هایی همانند سقط جنین. 

اما به طور کلی علائم مهم آن متوقف شدن عادت ماهانه یا تاخیر در آن، درد شکم، درد سینه و خونریزی های غیر طبیعی از رحم است. خونریزی هایی که در این شرایط اتفاق می افتد با خونریزی های عادت ماهانه از نظر رنگ دارای تفاوت هایی می باشد؛ مثلا کم رنگ و یا پر رنگ تر از حد معمول و یا این که دارای لخته و یا بدون لخته می باشد. درد در ناحیه تحتانی شکم و یا لگن از دیگر علائم بارداری خارج رحمی است. این درد ممکن است که به صورت ملایم یا شدید و یا به صورت یکباره یا به تدریج اتفاق بیفتد. بنابراین بهترین راه برای تشخیص بارداری خارج از رحمی سونوگرافی و یا روش های پیشرفته تری همچون روش آزمایشگاهی بتا hcg سرم مادر است که به راحتی می توان تشخیص داد که آیا حاملگی طبیعی اتفاق افتاده یا خارج رحمی. 

بارداری خارج از رحمی نوعی بارداری نا هنجار و غیر طبیعی است و یقینا خطراتی را به دنبال دارد. اگر رویان در لوله رحمی رشد کند در این حالت این قسمت از رحم کشیده می شود و در پی این کشیدگی ممکن است که دچار پارگی شود و زمانی که این اتفاق بیافتد سبب ایجاد درد و خونریزی هایی در خانم های باردار می شود و ممکن است اختلالاتی از جمله موارد زیر به همراه داشته باشد:

 

• احساس ضعف، سرگیجه و یا غش کردن

• اسهال و احساس درد در هنگام دفع مدفوع

• درد در سر شانه ها (فاصله بین شانه و آرنج)

• خونریزی داخلی و آسیب رسیدن به سایر اندام های بدن همانند دیافراگم

اگر درمان بارداری خارج از رحمی به تعویق بیفتد نه تنها سبب سقط جنین می شود بلکه ممکن است که سبب مرگ مادر نیز شود. ولی اگر این اختلال به موقع درمان شود می توان از عواقب آن جلوگیری نمود. در تشخیص زود هنگام پزشک متخصص می تواند داروی متوتروکسات که یک داروی ضد سرطان است به صورت تزریق وریدی تجویز نماید تا بدین شیوه از رشد سلول ها جلوگیری به عمل آید و آن ها را در طول زمان در بدن حل کند. اما زمانی که جنین رشد کرده باشد باید از روش جراحی استفاده نمود. اگر وضعیت مادر خوب باشد و سایز جنین خیلی زیاد نباشد می توان از روش لاپاروسکوپی و بی حسی موضعی استفاده نمود اما اگر سایز جنین زیاد باشد تنها راه جراحی با بیهوشی و باز کردن شکم است.