علائم موفقیت آمیز بودن IVF چیست؟

IVF چيست؟

فرآيند لقاح خارج رحمي در آزمايشگاه يا تلقيح مصنوعي، IVF نام دارد. اين روش يکي از تکنيک هاي کمک توليد مثلي به شمار مي آيد.

IVF شامل فازهاي مختلف مي شود که استخراج تخمک ها از تخمدان زن و بارور کردن آن ها با اسپرم از مراحل آن مي باشد، سپس تخمک بارور شده را به رحم زن منتقل مي شود يا پس از يخ زدن براي استفاده در زمان هاي بعدي ذخيره مي شود.

اين عمل با توجه به سن زن متفاوت است، اگر زن کمتر از 35 سال سن داشته باشد ميزان موفقيت IVF ممکن است به 41-43 % نيز برسد اما اگر فرد بيشتر از 40 سال سن داشته باشد ميزان موفقيت تا 13-18 % کاهش مي يابد.

در صورت وجود مشکلات زير مي توان از IVF براي کمک به باروري استفاده کرد:

• کاهش باروري در زنان بالاي 40 سال
• مسدود بودن لوله هاي فالوپ
• وجود مشکل در تخمدان ها
• فيبروم رحم
• آندومتريوز
• مشکلات ناباروري مرد، ناشي از کم بودن اسپرم

علائم موفقيتIVF

پزشک معمولاً موفقيت فرايند IVF را از طريق آزمايش خون که 12تا 14 روز پس از استخراج تخمک براي تشخيص هورمون بارداري در خون انجام مي شود، بررسي مي کند.

ممکن است بسياري از علائم و نشانه ها تعجب برانگيز باشد.

در ادامه علائم رايج موفقيت يا عدم موفقيت در IVF آورده شده است.

• احساس گرفتگي شکم پس از انتقال جنين: برخي از زنان ممکن است از گرفتگي هايي که بعد از انتقال جنين احساس مي کنند بترسند. برخي اين نشانه را شروع چرخه قاعدگي و برخي ديگر از علائم لانه گزيني جنين و شروع بارداري مي دانند. گرفتگي شکم لزوما نشان دهنده موفقيت IVF نيست.

علائم رايج بعد از عمل IVF به دليل دارو هاي استفاده شده و روش هاي دنبال شده ممکن است منجر به تجمع مايع در اطراف تخمدان ها، احساس نفخ و درد در ناحيه لگن شود.

لازم به ذکر است که گرفتگي خفيف تا متوسط بعد از IVF طبيعي است، اما گرفتگي شديد نياز به بررسي پزشک دارد. گرفتگي شديد، به ويژه اگر همراه با خونريزي يا حالت تهوع باشد، ممکن است نشانه پيچ خوردگي تخمدان يا سندرم پرکاري تيروئيد باشد.

• لکه هاي خوني: لکه هاي خوني که پس از برداشتن تخمک، بعد از انتقال جنين يا در مرحله لوتئال چرخه قاعدگي ايجاد مي شوند از علائم شايع بعد از IVF هستند.

هرچند به صورت کلي لکه بيني نشان دهنده موفقيت يا عدم موفقيت در IVF نيست. اين خونريزي ممکن است به دلايل مختلفي ايجاد شود از جمله:

خون ريزي ناشي از لانه گزيني جنين در آندومتر
خونريزي در صورت استفاده از شياف پروژسترون واژينال که باعث حساسيت دهانه رحم به ويژه بعد از رابطه جنسي مي شود.
....
در صورت شديد بودن خونريزي يا درد و گرفتگي شديد بايد به پزشک مراجعه کرد.

• علائم مشابه علائم بارداري: افزايش حساسيت پستان ها، حالت تهوع، خستگي و گرفتگي از علائم بارداري هستند که ممکن است در صورت عدم موفقيت IVF نيز بروز کند.

تست هاي حاملگي خانگي: آزمايش هاي حاملگي خانگي هنگامي که وجود هورمون بارداري را تشخيص مي دهند، نتيجه مثبتي مي دهند و بسياري از خانم ها براي اطمينان از موفقيت اين فرايند ، پس از فرايند IVF به آزمايش بارداري خانگي متوسل مي شوند.
شايان ذکر است که از انجام آزمايش بارداري زود هنگام بايد اجتناب شود. توصيه مي شود از آزمايش خانگي يک روز قبل از رفتن به آزمايشگاه يا ده روز پس از آخرين دوز داروي محرک استفاده شود.

انجام زودهنگام آزمايش مي تواند نتايج مثبت کاذب را به همراه داشته باشد، زيرا آزمايش حاملگي خانگي هورمون بارداري را که در طي فرايند IVF به زن داده مي شود تشخيص مي دهد.

احتمال گرفتن آزمايش بارداري مثبت چهار تا شش روز قبل از انتقال جنين بسيار اندک است. بنابراين، آزمايش منفي بارداري لزوماً به اين معنا نيست که فرايند IVF شکست خورده است.

عوامل موفقيت IVF

موفقيت اين فرايند به عوامل زيادي بستگي دارد، از جمله:

• سن مادر: با افزايش سن، احتمال موفقيت IVF کاهش مي يابد.
• تعداد روزهايي که پس از لقاح تخمک سپري مي شود: تعداد روزهايي که پس از لقاح تخمک در خارج از بدن تا انتقال آن به رحم مي گذرد، بر موفقيت فرايند IVF تأثير مي گذارد. در صورت انتقال جنين بعد از سومين لقاح، احتمال موفقيت عمل کمتر است.
• دليل ناباروري: شانس موفقيت عمل براي زناني که به IVF روي مي آورند کمتر است زيرا در موارد شديد آندومتريوز قرار دارند.
• سبک زندگي: سيگار کشيدن ممکن است شانس موفقيت عمل را تا 50% کاهش دهد. به علاوه چاقي، نوشيدن الکل، سوء مصرف مواد مخدر و مصرف بيش از حد قهوه و برخي داروها شانس موفقيت عمل IVF را کاهش مي دهد.

عوارض IVF

فرايند IVF علاوه بر عوارض جانبي ناشي از داروهاي مورد استفاده در حين عمل، عوارض ديگري را نيز ايجاد مي کند مانند:

سردرد، تغييرات خلقي، درد و نفخ شکم، گرگرفتگي و سندرم تحريک بيش از حد تخمدان (که با برخي علائم و نشانه ها قابل استنباط است. مانند: تهوع يا استفراغ و کاهش تعداد دفعات ادرار، تنگي نفس، درد شديد شکم و افزايش وزن تقريباً 4.5 کيلوگرم در عرض سه تا پنج روز.)

 ساير عوارض IVF عبارتند از:

• خطرات خونريزي، عفونت و آسيب به روده يا مثانه پس از استخراج تخمک.
• حاملگي هاي متعدد با خطر زايمان زودرس و وزن کم نوزاد هنگام تولد.
• خطر سقط جنين.
• افزايش خطر حاملگي خارج رحمي .