از لحاظ علمی ناباروری در زنان زمانی تایید می شود که فرد قبل از سن 35 سالگی به مدت یکسال رابطه جنسی به طور منظم و بدون استفاده از عوامل پیشگیری کننده، داشته باشد و منجر به بارداری نشود و همچنین اگر در زنان بالای سن 35 سال و به مدت شش ماه با رعایت موارد فوق بارداری صورت نگیرد، در نتیجه میتوان گفت این فرد نابارور است.
ناباروری در زنان به طور معمول 40% از ناباوریهای زوجین را تشکیل میدهد، ناباروری در زنان دلایل مختلفی از جمله اختلالات تخمک گذاری، اختلالات هورمونی، برخی بیماریهای رحمی یا تخمدانی و ... را شامل میشود.
در ادامه توضیح مختصری را درباره دلایل عمده و علائم ناباروری در زنان ارائه خواهیم داد.
علائم ناباروری در زنان:
اختلالات تخمکگذاری میتواند یکی از علائم ناباروری در زنان باشد. تغییر در عادت ماهانه با مشکلات مربوط به ناباروری مرتبط است. داشتن عادتهای ماهانۀ غیرمعمول مثل خونریزی بیشتر یا کمتر ازحد طبیعی، عادتهای ماهانه غیرمنظمی که باعث میشود طول روزهای بین دو عادت ماهانه در هر ماه تغییر کند.
قطع شدن عادت ماهانه برای یک یا چندین ماه متوالی یا قطع ناگهانی آن یا عادات ماهانۀ همراه با دردهایی همچون گرفتگی ماهیچهایی، کمردرد و درد در ناحیۀ تناسلی از علائمی هستند که اگر قصد بارداری را داشته باشید باید به طور حتم آنها را مورد توجه قرار دهید و در صورت برخورد با این علائم باید برای افزایش شانس بارداری، بررسی و حل این مشکلات، هرچه سریعتر به پزشک مراجعه کنید. همچنین برخی علائم در زنان نشانگر تغییرات هورمونی هستند که ممکن است در نهایت منجر به ایجاد مشکلات ناباروری در زنان شود. علائم ظاهری که نشاندهنده تغییرات هورمونی هستند، موارد زیر را شامل میشوند:
-
ایجاد تغییرات پوستی همچون آکنه و جوشهای غیرطبیعی
-
احساس درد هنگام برقراری رابطه جنسی
-
نازک شدن یا ریزش موها
-
افزایش یا کاهش میل جنسی
-
افزایش غیر طبیعی وزن
-
افزایش رشد موهای زائد بر روی صورت ،چانه و قفسه سینه
-
خروج ترشحات شیری رنگ از سینهها بدون ارتباط با شیردهی
به غیر از موارد ذکر شده بالا ناباروری در زنان به دلایلی همچون سندرم تخمدان پلی کیستیک، مشکلات مرتبط با رحم و لوله های رحمی و دلایل متعدد دیگر می تواند بدون علائم مشخص و خاصی باشد که در نتیجه تشخیص زود هنگام مشکلات ناباروری را برای فرد دشوار می سازد.
علت های ناباروری در زنان
1. مشکلات تخمک گذاری
از شایعترین علت های ناباروری در زنان نقص تخمکگذاری می باشد. این مشکل میتواند به دلیل نقص در عملکرد غده هیپوتالاموس و نهایتا اختلال در تحریک غده هیپوفیز، سندرم تخمدان پلی کیستیک و یا بیماریهای مزمن همچون دیابت باشد. استرس، تغییرات در وزن بدن، بیاشتهایی و فعالیت ورزشی زیاد ممکن است عواملی برای تشدید عدم تخمکگذاری باشند. زنان با چنین مشکلاتی LH و FSH کافی جهت تحریک بلوغ فولیکولها در تخمدان را ندارند.
2. سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS)
از دیگر علت های ناباروری در زنان این سندرم می باشد که از شایع ترین اختلالات غدد درون ریز در زنان است و در این سندرم به دلیل عدم تبدیل فولیکول های کوچک درون تخمدان به فولیکول های بزرگی که توانایی آزاد سازی تخمک را داشته باشند، اندازه تخمدان افزایش می یابد.
از نشانه های اصلی این سندرم، اختلال در میزان هورمون های تولید مثلی زنانه ) LH وFSH ( وتغیر الگوهای تخمکگذاری به شکل غیرقابل پیشبینی است. عادت های ماهانۀ نامنظم، افزایش رشد موهای زائد، آکنه و چاقی است. زنانی که اضافه آن ها در ناحیه کمر توزیع شده است، نشانه های قوی از علائم سندرم تخمدان پلی کیستیک را نشان می دهند، همچنین زنان باردار مبتلا به این سندرم نیز در معرض خطر بیشتری برای سقط جنین و تحمل مشکلات بارداری قرار دارند.
رژیم غذایی توصیه شده توسط پزشک و ورزش می تواند در بهبود این مشکل در زنانی که اضافه وزن یا چاقی دارند، مؤثر باشد .چرخه تخمک گذاری در بسیاری از زنان دارای اضافه وزن با کاهش مقدار کمی از وزن بدن می تواند به حالت طبیعی برگردد و در صورتی که فرد مبتلا به بیماری دیابت باشد تجویز قرص متفورمین توسط پزشک متخصص به منظور کنترل سطح قند خون، می تواند به بهبود مشکل تخمکگذاری بیانجامد.
همچنین ممکن است پزشک برای درمان این مشکل داروی کلومیفن سیترات و تزریق دارو های ناباروری را تجویز کند. در برخی موارد حادتر نیز، پزشک برای درمان سندرم تخمدان پلیکیست، عمل لاپاراسکوپی را برای از بین بردن کیستهای تخمدان یا بخشی از بافت تخمدان توصیه می کند که به این عمل کوتر کردن تخمدان می گویند که منجر به ایجاد تعادل هورمونی در فرد مبتلا خواهد شد .شواهد حاکی از آن است که در حدود 50% از افراد مبتلا یکسال پس از انجام این عمل توانسته اند به طور طبیعی باردار شوند.
3. مشکلات رحم و لولهی رحمی
لولههای رحمی یا فالوپ که وظیفه انتقال تخمک را از تخمدان به رحم دارند و هرگونه دلیلی که منجر به آسیب یا انسداد این لولهها شود باعث عدم لقاح و بارداری میگردد، دلایل مختلفی همچون جراحی، آندومتریوز و یا عفونت لگن میتواند چنین مشکلی را بوجود آورد. غیرطبیعی بودن شکل رحم به دلیل حضور پولیپ یا دلایل دیگر و همچنین مشکلات دهانه رحم که میتواند بر اثر ترشحات غیرطبیعی دهانه رحم و یا جراحی باشد، میتواند باعث ناباروری در زنان شود.
4. ناباروری به دلایل نامشخص
در بسیاری از موارد دلیل ناباروری مشخص نمیشود.
نتیجه گیری:
امروزه و با پیشرفت علوم در صورت اقدام به موقع و انتخاب روش درمانی مناسب اکثر زنانی که مشکل ناباروری دارند،میتوانند تا حد بسیار زیادی شانس بارداری خود را افزایش دهند.