کودکان در حالت عادی به راحتی می توانند با هم سن و سالان خود ارتباط برقرار کرده و به بازی و صحبت کردن یا انجام سایر اعمال با آنها مشغول شوند اما در مواردی مشاهده می‌شود که کودک میلی به بازی با هم سن و سالان خود یا صحبت با آنها ندارد و در برقراری ارتباط با آنها و همچنین افراد بزرگتر نیز دارای مشکلاتی است. این کودکان ترجیح می‌دهند کارهای خود را به تنهایی و به دور از جمع انجام دهند. از جمله خصوصیات های این کودکان گوشه گیری و خجالت و ترس از حضور در اجتماع است. از این گروه کودکان به عنوان کودکان منزوی نیز یاد می‌شود که در این مقاله سعی شده است به بیان ویژگی ها، راه های درمان و خصوصیات کودکان منزوی پرداخته شود.
ویژگی های کودکان منزوی
اگر کودکان اعمال، رفتار و خصوصیاتی از قبیل موارد زیر را دارا باشند جزء کودکان منزوی محسوب می شوند :
کودکان منزوی علاقه ای به بازی کردن با سایر کودکان و هم سن و سالان خود ندارند و ترجیح می‌دهند در یک گوشه بایستند و آنها را تماشا کنند این رفتار آنها ممکن است در حالی اتفاق بیفتد که در دل خود نسبت افرادی که مشغول بازی و تفریح اند غبطه می خورند همچنین کودکان منزوی سعی می‌کنند اکثر کارهای خود را به تنهایی انجام دهند و به فعالیت های گروهی علاقه ندارند. نکته قابل توجه اینجاست که هرچند این کودکان ممکن است در انجام فعالیت های گروهی دچار ناتوانی و ضعف شوند ولی در انجام امور انفرادی هرچند سخت و مشکل مهارت خاص و خارق العاده ای را از خود نشان می دهند. همچنین معمولاً این گروه از کودکان دارای تخیل فوق العاده هستند و می‌توانند به تنهایی ایده های نوین را خلق کنند.
مطالعه مقاله مرتبط: ویژگی های رفتاری در کودکان منزوی
گاهی کودکان منزوی از ورود به گروه کودکان دیگر و یا برخورد با سایر افراد خجالت می کشند و در این حالت اگر بخواهید آنها را به اجبار وادار به این کارها را بکنید ممکن است با عکس العمل عصبانیت آنها و خشمگین شدنشان مواجه شوید.
کودکان منزوی بسیار اهل رویاپردازی و خواب دیدن هستند و دوست دارند که دنیای بیرون نیز همانند رویا و خواب آنها باشد و دنیای واقعی را مطابق سلیقه خود نمی دانند و در برخورد با آن دچار مشکل می‌شوند و دوست دارند که دنیای بیرون نیز همانند رویا و خواب آنها باشد و دنیای واقعی را مطابق سلیقه خود نمی دانند و در برخورد با آن دچار مشکل می‌شوند.
عوامل موثر در انزوای کودکان منزوی
انجام بعضی رفتارها توسط والدین یا قرار گرفتن کودک در شرایط خاصی می تواند به انزوای شخصیت کودکان منجر شود که در زیر به توضیح برخی از این موارد می پردازیم.
تخریب شدن شخصیت کودکان به هر دلیلی که باشد می تواند در انزوای کودکان تاثیر به سزایی ایفا کند. این تخریب شخصیت می تواند به صورت های گوناگونی اتفاق بیفتد. برای مثال مورد تمسخر قرار گرفتن عیب های رفتاری یا جسمانی کودک توسط والدین، سایر اعضای خانواده یا دوستان می تواند شخصیت کودکان را در معرض تخریب قرار دهد. گفتن واژه های تمسخرآمیزی مانند بی عرضه، ترسو، بی لیاقت، خجالتی و... به کودک نیز می تواند باعث تخریب شخصیت وی شود.
سرزنش کردن کودکان به دلیل بازی نکردن او با دیگر بچه ها و دوری او از برقراری ارتباط با دیگران، بر انزوای شخصیت کودکان تاثیر گذار است. همچنین مقایسه رفتار منفی کودک با رفتار های مثبت سایر کودکان علاوه و تخریب شخصیت و منزوی کردن کودکان، هم می تواند باعث احساس ضعف و ناتوانی آنها در برابر سایر کودکان شود و هم احساس های منفی مانند خشم، نفرت، حسادت و... را در آنها به وجود آورد.
همچنین اگر یکی از والدین یا هر دوی آنها فردی منزوی باشند می توانند باعث پرورش یافتن شخصیتی منزوی در فرزندشان شوند و ممکن است سال ها طول بکشد تا این کودک منزوی که چنین شخصیتی را به ارث برده بتواند به اشتباهات شخصیتی خود پی ببرد و آنها را اصلاح کند و شاید هم تا آخر عمر پی به این موضوع نبرد.
تاثیر خصوصیات کودکان منزوی بر رشد پیشرفت آن ها
اگر نحوه برخورد با کودکان منزوی اصلاح نشود و رفتار آنها بهبود نیابد، این کودکان به مرور و با افزایش سن با مشکلات شخصی و اجتماعی زیادی رو به رو خواهند شد. برای مثال ممکن است این انزوای شخصیت در آنها تشدید پیدا کرده و در دوران بزرگسالی نیز ادامه پیدا کند. این کودکان در تکامل و پیشرفت اجتماعی خود با مشکل رو به رو می شوند و احتمالا برنامه های زندگی آنها مانند اخذ مدارک تحصیلی، کسب تجربه ها، ازدواج کردن، بچه دار شدن و... به تاخیر مواجه خواهند شد.
کودکان منزوی در طول مدت زمان تحصیل و در بخش های مختلف آن دچار مشکلات بیشتری نسبت به سایر کودکان می شوند. همچنین اضطراب و ناراحتی در کودکان منزوی بیشتر است و نیز ممکن است این کودکان توسط کودکان زورگو مورد آزار و اذیت قرار گیرند. این مسئله به همراه سایر مسائل ناشی از انزوای کودکان دست به دست هم داده و می تواند باعث افزایش ترس اجتماعی و نفرت از اجتماع و افراد در کودکان منزوی شود.
راه های درمان کودکان منزوی
برای درمان مشکلات کودکان منزوی می توانید موارد زیر را انجام دهید:
از تمسخر کردن کودک مخصوصا در بین جمع خودداری کنید و اگر متوجه شدید فرد دیگری او را مورد تمسخر قرار می دهد، علاوه بر برخوردی مناسب و به دور از خشونت با آن فرد، به کودک خود نیز با سخن یا عملی مناسب القا کنید که اساس تمسخر آن فرد بی پایه و اساس یا نا به جا بوده است. همچنین از به کار بردن خشونت و رفتار های منفی و مضر نسبت به کودکان پرهیز کنید و برای تنبیه کردن راه های مسالمت آمیز تری را انتخاب کنید. به هیچ وجه رفتار های منفی کودک خود را با رفتارهای مثبت سایر کودکان مقایسه نکنید؛ مقایسه کردن یکی از عوامل مهم منزوی شدن کودکان است.
از کودکان خود بیش از حد توانایی آن ها انتظار نداشته باشید و از تو سری زدن به آنها جدا خودداری کنید. اگر می خواهید کودکتان افتخاری برایتان باشد به جای اعمال بیش از حد فشار به او، او را در جهت علاقه مندی ها و استعدادهایش تشویق کنید و سایر زیبایی ها و خوبی ها را نیز به او نشان دهید تا بهتر بتواند خوب را از بد تشخیص دهد. همچنین سعی کنید موارد خجالت آور در شخصیت و پیرامون او را به صفر برسانید. برای مثال سعی کنید مواردی مانند سیگاری یا معتاد بودن والدین، طلاق گرفتن اولیا، دعواهای خانوادگی و... را برای بهبود شخصیت کودکان منزوی برطرف کنید.