هر یک از دوره های سنی کودکان با لجبازی های خاصی همراه است. دوران دبستان نیز یکی از مهم ترین دوران زندگی کودکان است، زیرا کودکان به دلیل وارد شدن به دنیایی جدید رفتارها و عکس العمل های جدیدی از خود نشان می دهند و معمولا پرخاشگر می شوند. در صورتی که والدین با نحوه رفتار با کودکان ابتدایی به خوبی آشنا باشند بهتر می توانند فرزند خود را درک کنند و به او کمک نمایند راحت تر شرایط جدید را بپذیرد. در این دوران کودکان با بچه های زیادی روبرو می شوند که همسن و سال خود هستند. برخی از این بچه ها ممکن است باهوش تر، خوشگل تر و یا زرنگ تر باشند و کودک با قرار گرفتن در کنار آنها و تعامل داشتن با آن ها دچار نوعی استرس و اضطراب غیر ارادی شود. به همین دلیل است که تغییراتی در رفتارهای او ایجاد می گردد.
روانشناسی کودکان ابتدایی
روانشانسی کودکان ابتدایی معقوله ای بسیار پیچیده است و این دوران چندان خوشایند کودکان نیست، زیرا در حال عبور از روزهای کودکی و نزدیک شدن به دوران بلوغ می باشند و با چالش های بسیاری روبرو هستند. آن ها دیگر آن نگاه سطحی و کودکانه گذشته را ندارند و سعی می کنند درباره آنچه که در دنیای اطرافشان اتفاق می افتد بیشتر فکر کنند، که این موضوع برای آن ها با مقداری ترس و نگرانی همراه است.
بر اساس مطالعات انجام شده در زمینه روانشاسی کودکان، عقاید و تصورات کودکان در سنین ابتدایی به مرور تغییر می کنند و آن ها برای آنکه خودشان را به دیگران ثابت کنند دست به کارهای عجیب و غربی می زنند که اصلا نگران کننده نیست. در صورتی که پدر و مادر در این دوره بتوانند برخورد مناسبی با کودک داشته باشند در شکل گیری شخصیت کودک در آینده بسیار موثر است و می تواند تضمین کننده موفقیت او در آینده باشد.
کارهایی که والدین باید در برابر لجبازی های کودکان دبستانی خود انجام دهند
روانشناسانی که در زمینه روانشناسی کودکان ابتدایی فعالیت دارند معتقد هستند برای آنکه کودکان بتوانند این دوره شیرین از سنشان را به خوبی بگذرانند و کمتر درگیر لجبازی شوند، پدر و مادر باید آن ها و شرایطی که دارند را بپذیرند و درک نمایند. همچنین بهتر است که کودکان تحت یک برنامه خاص و بدون انعطاف قرار ندهید. به عنوان مثال در خانه برای او تعیین نکنید که حتما درساعت مشخصی نهار میل کند یا یکی از وظایف خود را در زمان معینی انجام دهد، زیرا او در فضای مدرسه باید یک سری قوانین را رعایت نماید که در اوایل جو سنگینی برای او خواهد داشت، حال اگر در منزل نیز با چنین شرایطی روبرو شود و صمیمت و راحتی را احساس نکند تاثیر بسیار نامطلوبی بر روحیه او خواهد داشت. بنابراین بهتر است اجازه دهد در منزل هنگامی که احساس بهتری دارد فعالیت مورد نظر خود را انجام دهد. البته دقت داشته باشید برای تربیت صحیح کودکان همیشه باید به آن ها و کارهایی که انجام می دهند توجه نمایید تا بتوانند به خوبی در محیطی دوستانه با مسئولیت های خود آشنا شوند.
بهترین رفتارهایی که می توان با کودکان ابتدایی داشت
تشویق نمودن رفتارهای خوب کودک
همانطور که کودکان برای انجام کار اشتباه و نادرست سرزنش می شوند و تنبیه هایی برای آن ها در نظر گرفته می شود، در مواقعی که کار خوبی نیز انجام می دهند باید مورد تشویق و تحسین قرار بگیرند. بر اساس روانشناسی کودکان هنگامی که کودک کاری را بر خلاف قوانین و مقرراتی که توسط خانواده و مدرسه برای او تعیین شده است انجام می دهد خودش نیز احساس مناسبی ندارد و پشیمان است، سرزنش و تحقیر و نصیحت های شما در این موقع حتی می تواند شرایط را بدتر کند و او دقیقا عکس همان کارهایی که شما انتظار دارید را انجام دهد. بنابراین بهتر است فقط او را متوجه نمایید که از کارش ناراضی هستید. همچنین توجه داشته باشید که فراموش نکنید تشویق کودکان برای انجام کارهای مناسب و درست نیز در شکل گیری شخصیت آن ها بسیار موثر است.
تعیین قوانین واضح و مشخص
کودکان همیشه برای توجیه کارهای اشتباه و لجبازی های خود به دنبال بهانه و دلیل های قانع کننده هستند. از این رو در صورتی که قوانین صریح و مشخصی برای آن ها تعیین نشود زمینه لازم برای دامن دادن به لجبازی های آن ها فراهم می گردد. برخی از والدینی که با نحوه رفتار با کودکان ابتدایی آشنا نیستند به این قضیه توجه نمی کنند و قانون هایی لحظه ای و بدون اساسی را برای کودک تعیین می کنند که کودک بعدا به راحتی می تواند آن ها را زیر پا بگذارد و رعایت نکند. به عبارتی این قانون فقط مناسب شرایط همان لحظه کودک است و چهار چوب و اصول مشخصی ندارد.
کودکان باید یاد بگیرند که در خانه، مدرسه و هر مکان دیگری یک سری قوانین و مقررات وجود دارد که باید آن ها را رعایت نمایند. بنابراین بهتر است در خانه قوانین و مقررات پایداری را مشخص نمایید که کودک در هر شرایطی باید آن ها را رعایت نماید، همچنین به او یادآوری کنید که در صورت انجام دادن کاری خلاف مقررات از چه چیزهایی محروم می گردد. با این روش کودک هیچ دلیلی برای لجبازی نمی تواند پیدا کند و بهتر همه چیز را می پذیرد. اما در صورتی که در قوانینی که برای کودک در نظر می گیرید ابهاماتی وجود داشته باشد کودک شروع به لجبازی نموده و وظایف خود را به درستی انجام نمی دهد.
توجه داشته باشید اگر کودک قوانین تعیین شده را رعایت ننمود حتما هدف او لجبازی با شما و به کرسی نشاندن حرف خودش نمی باشد و بهتر است بررسی کنید که چه عللی باعث شده است که خلاف قوانین عمل نماید. بر اساس اطلاعاتی که در زمینه روانشناسی کودکان وجود دارد ممکن است علت این رفتارهای کودک امر و نهی بیش از حد شما به او باشد یا اینکه رعایت آن قانون برایش دشوار باشد و به تلاش و همفکری شما نیاز داشته باشد. بنابراین توصیه می شود که روابط صمیمی تر و دوستانه ای با کودک خود داشته باشید و کمتر از لحن دستوری استفاده نمایید تا بهتر بتوانید او و مشکلاتش را درک کنید.
فقط موضوعات مهم را در نظر بگیرید
بر اساس نظر روانشناسانی که در زمینه روانشناسی کودکان ابتدایی فعالیت دارند نباید حد و مرز های بسیار دقیق و مشخصی را برای کودک تعیین نمود که با عبور از آن ها به سرعت مورد سرزنش قرار بگیرد، زیرا موجب می شود در آینده به فردی بی اعتماد به نفس تبدیل گردد. بنابراین بهتر است فقط در مورد موضوعات مهم سختگیری نمایید و در موارد حاشیه ای مرزهای پهن و مه آلودی را برای کودک در نظر بگیرید.
تعداد قوانینی که در خانه برای کودک در نظر می گیرید
بهتر است قوانین را طوری تنظیم کنید که تعداد آن ها از میزان حوزه هایی که کودک می تواند در آن ها فعالیت داشته باشد بیشتر نباشد، زیرا در این صورت کودک با حجم انبوهی از قوانین و مقررات روبرو است که مجبور است همه آن ها را رعایت کند، به همین دلیل به طور نا خودآگاه استرس مضاعفی به او وارد می شود و باعث می شود کودک لجباز و تندخو شود.